Pomiar zużycia i naprawa cylindra

Pomiar zużycia i naprawa cylindra

Na szczęście większość cylindrów można szlifować kilkakrotnie. Wytwórca podaje dla każdego modelu silnika ilość możliwych do wykonania szlifów, które określa liczba podstawowych nadmiarów tłoka. Nadwymiarowe i nominalne (normalne) tłoki występują ponadto w grupach selekcyjnych, mających różne oznaczenia (np. selekcja DA, DB, DC, DE). Wymiary tłoków w grupach selekcyjnych przyporządkowane są konkretnym średnicom cylindrów, wartości te producent podaje w tabelach umieszczonych w książce naprawczej pojazdu.

Dla użytkownika najważniejsza jest średnica do jakiej można wytaczać dany cylinder (jest to zwykle średnica największego nad wymiaru tłoka). Jeżeli średnica posiadanego cylindra w miejscu największego zużycia jest większa od podanej wartości granicznej, to zasadne jest tulejowanie cylindra. Zużyty cylinder motocyklowy ma nierównomierne zużycie gładzi, która dodatkowo pokryta jest wzdłużnymi rysami o różnej głębokości. Największe zużycie występuje w płaszczyźnie prostopadłej do osi wału korbowego na wysokości pierścienia przy GMP tłoka. Cylinder silników dwusuwowych mają największe zużycie w okolicy okien wylotowych. Takie nierównomierne zużycie powstaje na skutek działania wysokich temperatur, nierównomiernego rozkładu sił, nierównomiernego z użycia w płaszczyźnie osi wału korbowego może być też spowodowanie skrzywionym korbowodem lub wadami tłoka, sworznia i łożyska korbowodu.

Dokładnie określenie zużycia cylindra wymaga specjalistycznych narzędzi pomiarowych i można być kłopotliwie nawet dla warsztatu. Można jednak samodzielnie zmierzyć średnicę cylindra, aby zorientować się w możliwości jego naprawy. Pomiar wykonuje się w górnej i dolnej części cylindra, za pomocą suwmiarki. Otrzymany wymiar będzie przybliżoną średnicą cylindra przed zużyciem, gdyż wykonany zostanie w miejscach narażonych na najmniejsze zużycie. Jeżeli wymiar ten jest zdecydowanie mniejszy od średnicy największego nad wymiaru tłoka, a gładź nie ma głębokich rys, to szlif cylindra da z pewnością spodziewany efekt. W przeciwnym wypadku koniecznie będzie tulejowanie.

Dokładny pomiar średnicy i zużycia cylindra wykonujemy z pomocą średnicowego zwanego popularnie średnicówką. Składa się ona ze wskaźnika zegarowego lub cyfrowego, umieszczonego na obsadzie w kształcie wydłużonej i odwrotnej litery „T”. Poprzeczka średniówki ma dwie końcówki służące do bezpośredniego pomiaru. Jedna z nich jest ruchoma, a druga wymiana. Po ustaleniu przybliżonej średnicy mierzonego cylindra zakładamy odpowiedniej długości końcówkę wymienną średnicę cylindra lub kolejny nad wymiar. Wskaźnik przyrządu zerujemy i wprowadzamy lekko ściśnięte końcówki do cylindra. Na tarczy odczytamy odchyłki mierzonej średnicy od ustawionego wymiaru. Pomiaru dokonujemy możliwy jest jedynie przy idealnie prostopadłym umieszczeniu końcówek pomiarowych do płaszczyzny gładzi, dlatego dla każdego pomiaru prawdziwa będzie najmniejsza wartość zmierzonej średnicy.

Przed przystąpieniem do pomiarów koniecznie trzeba umyć i odtłuścić cylinder. Nawet niewidoczne zniszczenia mogą poważnie wpłynąć na dokładność pomiarów, ponieważ mierzone wartości są niewielkie. Pomiarów dokonujemy w stałej temperaturze 20° C. Po dokonaniu dokładnych pomiarów mikrometrycznych znamy przybliżoną wartość zużycia cylindra i jego średnicę nominalną (przed zużyciem), a z danych producenta odczytujemy najbliższy wymiar tłoka, do którego powinniśmy przeszlifować cylinder. Jeżeli to możliwe, kupujemy nad wymiarowy tłok przed szlifowaniem cylindra tak, aby szlifierz miał cel działania.

Podczas obróbki może się okazać, że niektóre rysy na gładzi pozostały, a średnica cylindra osiągnęła już najbliższy wymiar naprawczy i konieczne jest powiększanie jej do kolejnego nadwymiaru. Dlatego konsultuj się z warsztatem, aby zakup tłoka był właściwy. Obróbki cylindra na kolejny wymiar naprawczy dokonuje się przez wytaczanie i późniejszego honowanie. Do wytaczania cylindra służy maszyna zwana wytaczarką, zaopatrzona w głowicę z nożem skrawającym, na której zgrubnie powiększona jest średnica cylindra. Po tej fazie obróbki pozostają na gładzi cylindra ślady pracy noża, które usuwa się podczas honowania.

Honowanie jest szlifowaniem gładzi cylindra, na specjalnej maszynie wyposażonej w głowicę z miękko osadzonymi kamieniami szlifierskimi. Głowica ta wykonuje ruch obrotowy i posuwisto-zwrotny. Chropowatość gładzi cylindrowej po obróbce nie może przekraczać 1 mm, czyli nie może być na niej wyczuwalnych rys, a powierzchnia musi być idealnie gładka lub pokryta ledwo widoczną nieregularną fakturą obróbki. Opalizacja i stożkowość cylindra nie może przekraczać 0,01 mm. Przehonowany cylinder mierzymy dokładnie średnicówką i zaliczymy do odpowiedniej grupy selekcyjnej (według danych producenta). Zastosowanie tłoka z tej samej grupy selekcyjnej zapewni uzyskanie odpowiedniego luzu (uwaga: luz jest zalecany przez producenta tłoka). Szlifowanie i honowanie cylindra pod konkretny tłok jest najbardziej skuteczną naprawą cylindra. Wymaga zachowania wielkiej dokładności obróbki, co jest bezproblemowe dla specjalistycznych warsztatów.

Pomiar zużycia i naprawa cylindrajs_def

Pomiar zużycia i naprawa cylindra

Pomiar zużycia i naprawa cylindra

Na szczęście większość cylindrów można szlifować kilkakrotnie. Wytwórca podaje dla każdego modelu silnika ilość możliwych do wykonania szlifów, które określa liczba podstawowych nadmiarów tłoka. Nadwymiarowe i nominalne (normalne) tłoki występują ponadto w grupach selekcyjnych, mających różne oznaczenia (np. selekcja DA, DB, DC, DE). Wymiary tłoków w grupach selekcyjnych przyporządkowane są konkretnym średnicom cylindrów, wartości te producent podaje w tabelach umieszczonych w książce naprawczej pojazdu.

Dla użytkownika najważniejsza jest średnica do jakiej można wytaczać dany cylinder (jest to zwykle średnica największego nad wymiaru tłoka). Jeżeli średnica posiadanego cylindra w miejscu największego zużycia jest większa od podanej wartości granicznej, to zasadne jest tulejowanie cylindra. Zużyty cylinder motocyklowy ma nierównomierne zużycie gładzi, która dodatkowo pokryta jest wzdłużnymi rysami o różnej głębokości. Największe zużycie występuje w płaszczyźnie prostopadłej do osi wału korbowego na wysokości pierścienia przy GMP tłoka. Cylinder silników dwusuwowych mają największe zużycie w okolicy okien wylotowych. Takie nierównomierne zużycie powstaje na skutek działania wysokich temperatur, nierównomiernego rozkładu sił, nierównomiernego z użycia w płaszczyźnie osi wału korbowego może być też spowodowanie skrzywionym korbowodem lub wadami tłoka, sworznia i łożyska korbowodu.

Dokładnie określenie zużycia cylindra wymaga specjalistycznych narzędzi pomiarowych i można być kłopotliwie nawet dla warsztatu. Można jednak samodzielnie zmierzyć średnicę cylindra, aby zorientować się w możliwości jego naprawy. Pomiar wykonuje się w górnej i dolnej części cylindra, za pomocą suwmiarki. Otrzymany wymiar będzie przybliżoną średnicą cylindra przed zużyciem, gdyż wykonany zostanie w miejscach narażonych na najmniejsze zużycie. Jeżeli wymiar ten jest zdecydowanie mniejszy od średnicy największego nad wymiaru tłoka, a gładź nie ma głębokich rys, to szlif cylindra da z pewnością spodziewany efekt. W przeciwnym wypadku koniecznie będzie tulejowanie.

Dokładny pomiar średnicy i zużycia cylindra wykonujemy z pomocą średnicowego zwanego popularnie średnicówką. Składa się ona ze wskaźnika zegarowego lub cyfrowego, umieszczonego na obsadzie w kształcie wydłużonej i odwrotnej litery „T”. Poprzeczka średniówki ma dwie końcówki służące do bezpośredniego pomiaru. Jedna z nich jest ruchoma, a druga wymiana. Po ustaleniu przybliżonej średnicy mierzonego cylindra zakładamy odpowiedniej długości końcówkę wymienną średnicę cylindra lub kolejny nad wymiar. Wskaźnik przyrządu zerujemy i wprowadzamy lekko ściśnięte końcówki do cylindra. Na tarczy odczytamy odchyłki mierzonej średnicy od ustawionego wymiaru. Pomiaru dokonujemy możliwy jest jedynie przy idealnie prostopadłym umieszczeniu końcówek pomiarowych do płaszczyzny gładzi, dlatego dla każdego pomiaru prawdziwa będzie najmniejsza wartość zmierzonej średnicy.

Przed przystąpieniem do pomiarów koniecznie trzeba umyć i odtłuścić cylinder. Nawet niewidoczne zniszczenia mogą poważnie wpłynąć na dokładność pomiarów, ponieważ mierzone wartości są niewielkie. Pomiarów dokonujemy w stałej temperaturze 20° C. Po dokonaniu dokładnych pomiarów mikrometrycznych znamy przybliżoną wartość zużycia cylindra i jego średnicę nominalną (przed zużyciem), a z danych producenta odczytujemy najbliższy wymiar tłoka, do którego powinniśmy przeszlifować cylinder. Jeżeli to możliwe, kupujemy nad wymiarowy tłok przed szlifowaniem cylindra tak, aby szlifierz miał cel działania.

Podczas obróbki może się okazać, że niektóre rysy na gładzi pozostały, a średnica cylindra osiągnęła już najbliższy wymiar naprawczy i konieczne jest powiększanie jej do kolejnego nadwymiaru. Dlatego konsultuj się z warsztatem, aby zakup tłoka był właściwy. Obróbki cylindra na kolejny wymiar naprawczy dokonuje się przez wytaczanie i późniejszego honowanie. Do wytaczania cylindra służy maszyna zwana wytaczarką, zaopatrzona w głowicę z nożem skrawającym, na której zgrubnie powiększona jest średnica cylindra. Po tej fazie obróbki pozostają na gładzi cylindra ślady pracy noża, które usuwa się podczas honowania.

Honowanie jest szlifowaniem gładzi cylindra, na specjalnej maszynie wyposażonej w głowicę z miękko osadzonymi kamieniami szlifierskimi. Głowica ta wykonuje ruch obrotowy i posuwisto-zwrotny. Chropowatość gładzi cylindrowej po obróbce nie może przekraczać 1 mm, czyli nie może być na niej wyczuwalnych rys, a powierzchnia musi być idealnie gładka lub pokryta ledwo widoczną nieregularną fakturą obróbki. Opalizacja i stożkowość cylindra nie może przekraczać 0,01 mm. Przehonowany cylinder mierzymy dokładnie średnicówką i zaliczymy do odpowiedniej grupy selekcyjnej (według danych producenta). Zastosowanie tłoka z tej samej grupy selekcyjnej zapewni uzyskanie odpowiedniego luzu (uwaga: luz jest zalecany przez producenta tłoka). Szlifowanie i honowanie cylindra pod konkretny tłok jest najbardziej skuteczną naprawą cylindra. Wymaga zachowania wielkiej dokładności obróbki, co jest bezproblemowe dla specjalistycznych warsztatów.